آمفتامین چیست و چه عوارضی دارد؟

پس از حشیش، آمفتامین ‌ها شایع ترین مواد مخدر مصرفی در سطح جهانی است. با اینکه مصرف آمفتامین‌ ها دلایل دارویی نیز می تواند داشته باشد ولی تحت هیچ شرایطی نباید از آن ها خودسرانه و بدون تجویز پزشک استفاده کرد؛ چراکه آمفتامین ‌ها می توانند بشکل مخدر و روانگردان مورد مصرف قرار بگیرند و سبب بروز اعتیاد در افراد مصرف کننده گردد. همچنین ترک آمفتامین ها مانند دیگر مواد مخدر نیازمند سم زدایی ترک اعتیاد در بهترین کلینیک ترک اعتیاد در تهران یا دیگر شهر ها است. در ادامه اشکال مختلف آمفتامین ها و عوارض مصرف آن ها بیان می شود.

آمفتامین ها

آمفتامین یک محرک قوی برای سیستم عصبی مرکزی است. به نظر می رسد این ماده برای نخستین بار در قرن  ۱۹ توسط لازائه ادلینو بدست آمده است؛ البته در همان بازه زمانی، ناگای ناگایوشی، توانست افدرین را از گیاه افدرا چینی طی فرایند های شیمیایی جدا بکند. در سده های بعدی این ماده توسعه پیدا کرد و متامفتامین از افدرین در اواخر قرن ۱۹ بدست آمد. در نهایت آمفتامین در سال ۱۹۳۴، به عنوان یک دارو بدون نسخه برای رفع احتقان بینی و آسم وارد کار بالینی و امور پزشکی شد.

در طول جنگ جهانی دوم آمفتامین و متامفتامین توسط نیروهای متفقین و متحدین در جهت افزایش عملکرد و میزان تحریک‌ پذیری افراد، بر روی سربازان مورد استفاده قرار گرفت. همچنین برای افزایش سطح هوشیاری و کاهش اشتها و خستگی نیز از آمفتامین استفاده می شد که در نتیجه تکرار مداوم مصرف سوء آن، افراد اغلب دچار وابستگی شدید روانی و جسمی به آمفتامین می شدند.

کاربرد های آمفتامین ها | لیست داروهای آمفتامین

امروزه اغلب از انواع قرص های آمفتامین در جهت درمان کمبود اختلال نقص توجه و هر چند بصور کم تر در جهت بهبود افسردگی استفاده می شود. بطور کلی می توان کاربرد مصرف آمفتامین ها را به شرح زیر توضیح داد:

• اختلال کمبود توجه و بیش فعالی:ADHD یا بیش فعالی با علائمی نظیر تحریک پذیری، عدم ثبات خلقی، مشکلات توجه، عدم سازماندهی و رفتارهای تکانشی مشخص می گردد. این اختلال اغلب در سنین کم خود را نشان داده و می ‌تواند تا سنین بعدی نیز ادامه پیدا کند. انواع قرص آمفتامین بعضی از علائم را معکوس کرده و بر اساس نتایج به دست آمده دیده شده که رشد مغز و رشد عصب در کودکان مبتلا به ADHD را در مواردی بهتر می کند.
• نارکولپسی: از عوارض مصرف انواع قرص آمفتامین این است که افراد دارای علائم اعتیاد به مواد مخدر را دچار خواب آلودگی افراطی در طی روز می کند که در موارد شدید به آن حملات خواب نیز گفته می شود. در افراد درگیر حملات خواب و اعتیاد به آمفتامین، احساسات شدید می تواند سبب اشکال در عملکرد عضلانی افراد گردد و باعث سقوط یا افتادن او شود.
• درمان چاقی: در دهه ۱۹۳۰ اغلب از آمفتامین ها در جهت مهار اشتها و کمک به کاهش وزن استفاده می شده است ولی به مرور زمان به دلیل وجود عوارض جانبی که آمفتامین ها بر افراد می گذاشتند و احتمال بروز اعتیاد به آمفتامین در افراد، مصرف آن متوقف شد.
• درمان افسردگی با آمفتامین: از دهه ۱۹۳۰ میلادی، آمفتامین ها در جهت درمان اختلالات خلقی، اختلالات عاطفی، وسواس و اسکیزوفرنی نیز مورد استفاده قرار می گرفت؛ با این حال در دهه های بعدی با افزایش نرخ نگرانی درباره عوارض جانبی مصرف آمفتامین، آن را  با دارو های غیر مخدر و محرک دیگری جایگزین کردند. البته در موارد نادری انواع قرص آمفتامین در کنار داروهای ضد افسردگی برای درمان برخی از انواع اختلالات شدید شخصیتی استفاده می شود و این حالت در صورتیست که افارد به سایر روش های درمانی دیگر پاسخ نتیجه بخش ندهد.

انواع آمفتامین ها

آمفتامین ها را می توان به شکل های مختلف تزریقی، استنشاقی و مصرف خوراکی، مورد استفاده قرار داد. آمفتامین ها اغلب بصورت عناوین زیر طبقه بندی و مشخص می شوند:

• سرعت که اغلب به شکل پودر مورد استفاده قرار می گیرد.
• یخ که در واقع یک پودر کریستالی است و شکل قوی تری از مت آمفتامین است.
• پایه که یک خمیر روغنی بسیار چسبناک و مومی شکل است.

علائم مصرف آمفتامین ها

مصرف آمفتامین ها چه بصورت دارویی و چه بصورت غیر مجاز می تواند علائمی داشته باشد که برخی از آن ها عبارتند از:

• عرق کردن
• بسته شدن فک ها
• ساییدن دندان‌ ها بر روی یکدیگر
• کاهش اشتها
• افزایش برافروختگی

 

 

آمفتامین ها و چگونگی بروز اعتیاد به آن ها

فرایند اولیه تجزیه آمفتامین ها در بدن، بر نظم سروتونین تاثیر می گذارد و عملکرد آزاد سازی این ماده را غیر طبیعی می کند. سپس در فرایند بعدی اثرات ذهنی گذرایی به دلیل ورود عناصر آمتامین ها در افراد، بروز پیدا می کند که برخی از ان ها عبارتند از:

• تغییر ادراک زمانی
• افزایش توانایی تعامل و تماس با دیگران
• تغییر در ادراک بینایی
• کاهش توان دفاعی بدن
• تغییرات گفتاری
• افزایش آگاهی از هیجانات
• کاهش بی قراری، پرخاشگری و رفتار های تکانشی

فرایند اعتیاد به آمفتامین ها به گونه ای صورت می گیرد که طی آن افراد معتاد به مصرف آمفتامین، به سرعت لاغر و کم تحمل می شوند و حتی نمی توانند به یک ثبات خلقی نسبی برسند که در نتیجه آن اغلب از بی خوابی نیز رنج می برند.

در بیش تر موارد معتادان این مخدر را به شکل خوراکی مصرف می کنند ولی در بعضی از مواقع از طریق تزریق نیز آمفتامین را مصرف می کنند که در این حالت آثار تزریق اغلب قابل مشاهده می شوند. زمانیکه که رگ‌ ها در اثر تزریق‌ های مداوم به تدریج تخریب می شوند، افراد معتاد به هر رگی که بتوانند پیدا کند پناه می برند. متاسفانه افراد معتادی که در مصرف آمفتامین ها بصورت تزریقی، نکات بهداشتی را رعایت نمی کنند اغلب به انواع عفونت ها در نقاط تزریق مبتلا می گردند که می تواند امری بسیار خطرناک بادش.

عوامل موثر بر اعتیاد به مصرف آمفتامین ها

در بحث اعتیاد به آمفتاین ها می توان به عواملی اشاره کرد که سبب افزایش احتمال اعتیاد می گردند و برخی از آن ها عبارتند از:

• مدت زمان مصرف: زمانیکه مدت زمان مصرف آمفتامین توسط افراد افزایش پیدا می کند، احتمال بروز اعتیاد و ایجاد وابستگی نیز در افراد بیش تر می گردد.
• دوز مصرفی: مصرف آمفتاین ها در دوز های بالا و البته بصورت طولانی ‌مدت، می تواند خطر اعتیاد به آن ها را در افراد جدی تر سازد و احتمال بروز اعتیاد را در افراد نیز بالطبع افزایش می یابد.
• وجود بیماری ‌های زمینه ‌ای: وجود برخی بیماری ‌های زمینه ‌ای نظیر اختلالات اضطرابی، خلقی و افسردگی، می توانند خطر ایجاد وابستگی و اعتیاد به آمفتامین را در افراد افزایش دهد.
• سابقه خانوادگی اعتیاد: یکی از عوامل جدی در بروز اعتیاد، وجود سابقه اعتیاد در اعضا خانواده و یا فامیل، است که به نظر می رسد افراد دارای اعتیاد در سابقه خانوادگی و یا فامیل، بیش تر در معرض ابتلا به خطر اعتیاد قرار می گیرند.

علائم اعتیاد به مصرف آمفتامین ها

علائم اعتیاد به مصرف آمفتامین ها اغلب به مدت ۲۴ و یا ۴۸ ساعت است. تعدادی از این عائم عبارتند از:

• سبب سرخوشی، بی اشتهایی، کاهش خستگی و پرحرفی در افراد می گردد.
• سبب افزایش انرژی و فعالیت می شود و بطور کلی عواطف مثبت را بیش تر تحریک می کند.
• در صورت مصرف مکرر ضربان قلب و تنفس و فشار خون را افزایش داده و مشکلاتی نظیر بی‌خوابی و لرز و تحریک پذیری را به ارمغان می آورد که با بروز پدیده تحمل در فرایند اعتماد نیز همراه است.

آمفتامین در تست اعتیاد | آزمایش ادرار آمفتامین

آزمایش ادرار آمفتامین یک کیت نواری است است که از حساسیت بالایی برخوردار است. آزمایش ادرار آمفتامین برای تشخیص آمفتامین در ادرار است. آزمایش ادرار آمفتامین می تواند تا ۴ روز پس از مصرف این ماده را در ادرار تشخیص دهد.

عوارض قرص آمفتامین

اعتیاد به آمفتامین می تواند عوارض جانبی بسیاری را از خفیف تا شدید در افراد به وجود بیاورد که می توان آن ها را در دسته عوارض فیزیکی و روانی دسته بندی کرد. تعدادی از عوارض جانبی فیزیکی اعتیاد به آمفتامین ها عبارتند از:

• تاری دید
• تیک
• درد شکم
• تعریق زیاد
• خون دماغ
• مشکل در ادرار کردن
• دهان خشک
• ضربان قلب سریع
• دندان قروچه
• کهیر و آکنه
• کاهش اشتها، و حالت تهوع شدید
• گرفتگی بینی در فشار خون پایین یا بالا
• افزایش احتمال تشنج برای افراد مستعد
• اختلال نعوظ و به ویژه نعوظ های مداوم
• کاهش جریان خون در اندام ها
• تنفس های سریع تر و عمیق تر که می تواند خطرساز باشد.

از عوارض جانبی روانی اعتیاد به آمفتامین ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بی خوابی
• رفتار های وسواسی
• نوسانات خلقی شدید
• افزایش هوشیاری و تمرکز
• تغییرات در میل جنسی
• بروز احساس اغراق آمیز در اهمیت خود
• افزایش نگرانی اضطراب، تحریک پذیری و بی قراری
• مصرف دارویی طولانی مدت آمفتامین ها در جهت بهبود ADHD می تواند بر مغز آثار منفی بگذارد.

 

درمان و راهکار های ترک مصرف آمفتامین ها

با توجه به عوارض ناخوشایندی که اعتیاد در زندگی افراد بر جای می گذارد و همچنین به دلیل تاثیر گذاری سریع آمفتامین ها، به نظر می رسد که اهمیت ترک اعتیاد به این ماده، خود را جدی تر نشان می دهد.

طبق گزارشات سازمان بهداشت جهانی، بسیاری از افراد به آمفتامین ها اعتیاد دارند؛ در واقع این گزارشات نشان می دهند که اعتیاد به آمفتامین ها یک معضل جدی در سطح بین المللی است. بطور کلی هر مخدری می تواند احتمال بروز خطر ایجاد تحمل، وابستگی فیزیکی و اعتیاد را در افراد ایجاد کند ولی مصرف آمفتامین ها به علت شروع فوری اثر آن ها، خود را معضلی جدی تر کرده است.

از طرف دیگر با توجه به علائم و عوارض جدی اعتیاد به آمفتامین ها، باید در نظر داشت که در جهت پیشگیری و متاسفانه در مراحل بعدی ترک و درمان اعتیاد به آن ها، برنامه های متفاوت بهداشتی در سطوحی مختلف صورت بگیرد تا بتوان خطر اعتیاد را کاهش داده و درمان اعتیاد به آن ها را نیز کامل کرد.

قطع ناگهانی مصرف آمفتامین ها

زمانیکه فردی دچار اعتیاد به آمفتامین ها است، بر اثر قطع ناگهانی و سریع مصرف ممکن است دچار علائمی شود. بررسی این علائم یک از بهترین روش‌ ها در جهت تشخیص مسئله اعتیاد و میزان شدت آن، است. علائم اصلی و شایع قطع ناگهانی مصرف آمفتامین ها عبارتند از:

• مشکلات بی ‌خوابی
• وجود رعشه و لرزش
• اضطراب غیر طبیعی
• بروز حملات هراس شدید
• تشنج و بروز حمله های عصبی
• تحریک ‌پذیری و حساسیت پذیر بالا

کاهش تدریجی دوز مصرفی آمفتامین ها

یکی از بهترین روش‌ ها برای شروع یک مسیر درمانی درست و سالم، کاهش تدریجی دوز های مصرفی آمفتامین ها است. در این روش، باید دوز مصرفی با راهنمایی پزشک بشکل تدریجی کاهش پیدا کند تا بدن افراد فرصت و توان کافی را برای بازتوانی بدون مصرف آمفتامین ها، بدست بیاورد.

خوشبختانه این روش از بروز علائم شدید و جدی خطرناکی نظیر تشنج، افت شدید ضربان قلب و…، جلوگیری می کند و برای افرادی که دارای اعتیاد خفیف هستند، گزینه بسیار مناسبی می باشد.

علائم ترک اعتیاد به مصرف آمفتامین ها

به نظر می رسد علائم ترک اعتیاد به آمفتامین ها، اغلب در حدود چند روز بعد از قطع تدریجی مصرف آن ها شروع شده و ممکن است تا چندبن هفته ادامه پیدا کند. برخی از این علائم عبارتند از:

• افسردگی
• کاهش میل جنسی
• اضطراب و بی قراری
• تشنج
• مشکلات خواب
• مشکلات حافظه
• افزایش اشتها
• مشکلات تمرکز
• کاهش وزن
• مشکلات تنفسی

فرایند سم زدایی

سم‌ زدایی یک فرایند مفید و اغلب ضروری است که در آن مصرف آمفتامین ها بطور کامل از بدن حذف می گردد؛ این روش اغلب باید برای ایمنی بهتر، در مکان های بهداشتی دارای مجوز قانونی نظیر کلینیک ‌ها و یا بیمارستان ‌ها انجام گردد.

این روش بطور معمول برای افرادی که وابستگی شدیدی دارند و یا دوز بالایی از آمفتامین ها را مورد مصرف  قرار داده اند، بسیار مهم است. در حین فرایند سم ‌زدایی، علائم ترک به ‌دقت توسط پزشک متخصص مورد بررسی قرار می گیرد و از دارو های مکمل سالم، در جهت کاهش علائم شدیدی نظیر تشنج، سردرد و بی ‌قراری تجویز می گردد.

درمان ‌های بستری

بهترین روش برای افرادی که وابستگی شدید به انواع آمفتامین ها دارند، بستری شدن در مراکز درمانی معتبر ترک اعتیاد در طول یک مدت زمان مشخص می باشد. در این روش، بیمار به مدت چندین هفته و یا در صورت نیاز چندین ماه، در مرکز تخصصی ترک اعتیاد بستری می گردد تا بصورت شبانه‌ روزی تحت نظارت و بررسی درست متخصصین حرفه ای قرار بگیرد. این روش نه ‌تنها علائم ترک را به خوبی می تواند مدیریت کند، بلکه درمان‌ های روان ‌شناختی و آموزش‌ های لازم به منظور جلوگیری از بازگشت به مصرف را نیز در خود جای می دهد.

درمان دارویی

درمان دارویی یک از روش های رایج است که در جهت مدیریت علائم ترک و کمک به فرایند بهبودی، مورد استفاده قرار می گیرد. دارو های جایگزین اغلب ممکن است بشکل موقت و کوتاه مدت، توسط پزشکان متخصص مورد تجویز قرار بگیرند تا علائم ترک به خوبی کاهش پیدا کنند.

از طرف دیگر، دارو های ضد افسردگی که در جهت کنترل اضطراب و یا افسردگی مرتبط با ترک مصرف آمفتامین ها و دارو های ضد تشنج در جهت جلوگیری از حملات ناگهانی تشنج ناشی از ترک آن ها، باید توسط پزشک متخصص تجویز گردد و تحت نظر او نیز مورد مصرف مراجعین قرار بگیرد. این روش گاهی برای برای افرادی که علائم شدید جسمی و روانی ترک را تجربه می کنند نیز مورد استفاده قرار می گیرند.

درمان‌های روان ‌شناختی

وابستگی و اعتیاد به آمفتامین ها اغلب با مشکلات متعدد روان ‌شناختی همراه می باشد و درمان آن ها نیز بخش اصلی فرایند ترک را شامل می شود. رفتاردرمانی شناختی یا CBT یکی از روش‌ های بسیار کارساز در جهت تغییر الگو های ذهنی نامناسب، ناسالم، منفی و مدیریت اضطراب و استرس است که در بروز و ماندگاری اعتیاد نقش داشته اند.

مشاوره و گروه درمانی

بهره مندی از مشاوره های فردی و جلسات گروهی می تواند یک محیط حمایتی مناسب و کارساز در زمینه ترک اعتیاد را برای افراد فراهم کند تا آن ها بتوانند به خوبی عوامل مهم شخصی و اجتماعی که در اعتیاد آن ‌ها نقش دارند را کشف و مدیریت کنند. هدف اصلی این جلسات، حذف محرک‌ های عاطفی آسیب زا، بهبود تجارب ناشی از آسیب ‌های گذشته و بهسازی شرایط سلامت روانی فعلی فرد است تا ترک اعتیاد به آمفتامین ها به خوبی تکمیل گردد.

گروه‌ درمانی های متعدد این امکان را به افراد می بخشند که با دیگرانی که تجربه اعتیاد را دارند، ارتباط موثر و مناسبی برقرار کنند؛ در واقع وجود فضایی ایمن در جهت اشتراک گذاری تجارب مثبت و منفی، بحث درباره تکنیک ‌های مقابله ای و دریافت حمایت قدرتمند از همتایان می ‌تواند در مسیر بهبودی از اعتیاد بسیار مفید واقع گردد.

رویکرد های مکمل رایج دیگر

استفاده از رویکرد های مکمل در کنار روش های اصلی نظیر یوگا، هنر درمانی و تمرینات تمرکز حواس، در مسیر ترک اعتیاد به مصرف آمفتامین ها می‌ تواند به بهبودی وضع کلی و کاهش استرس ناسالم در افراد کمک شایانی بکند. از طرف دیگر این رویکرد ها توان های مراقبت از خود، خود آگاهی و تنظیم عاطفی را  نیز در افراد تقویت می سازد که خود می تواند عاملی مهم و مفید در جهت چلوگیری از مصرف مجدد آمفتامین ها در افراد گردد.