۳ ویژگی شخصیتی مهم که فرد را مستعد اعتیاد می کند
شهریور ۲۰, ۱۴۰۳
اعتیاد بیماری است که بر مغز، رفتارهای افراد تأثیر می گذارد و منجر به نیاز اجباری به یک ماده یا تکرار یک رفتار خاص علیرغم پیامدهای نامطلوب می شود. علل یا عوامل زیادی وجود دارد که منجر به اعتیاد می شود.به طور کلی، اعتیاد به دو دسته تقسیم می شود: سوء استفاده یا استفاده بیش از حد از مواد و درگیر شدن بیش از حد در رفتارها بدون توجه به پیامدهای آن. اختلال مصرف مواد، که گاهی اوقات اعتیاد به مواد مخدر یا الکل نامیده می شود، ناتوانی فرد در کنترل مصرف دارو یا داروی قانونی یا غیرقانونی است.
افراد همچنین می توانند به فعالیت ها یا رفتارهایی مانند خرید، تماشای پورن، خوردن بیش از حد، یا بازی های رایانه ای و جستجو در فضای مجازی اعتیاد پیدا کنند.
ویژگی های افراد معتاد | ۳ ویژگی شخصیتی مهم که فرد را مستعد اعتیاد می کند
اکثر افرادی که به الکل، مواد مخدر یا داروهای تجویزی وابسته می شوند یا کسانی که به رفتارهای دیگری مانند قمار یا اختلالات خوردن مبتلا می شوند – دارای ویژگی های شخصیتی مستعد به اعتیاد هستند. ویژگی های شخصیتی مستعد اعتیاد خود را به طرق مختلف آشکار می کند و افراد زیادی و متفاوت را تحت تأثیر قرار می دهد. افراد می توانند شخصیت مستعد اعتیاد داشته باشند که آنها را در برابر رفتارهای خودویرانگر و اجباری آسیب پذیرتر می کند. امکان معتاد شدن آنها به انواع مواد مخدر، الکل، قمار، تا بازی های رایانه ای، پورنوگرافی بیشتر است.
صفات وویژگی های مختلف وجود دارد که می توان در افرادی که به اختلالات مصرف مواد مبتلا می شوند تشخیص داد، اما همه آنها در هر فردی که معتاد می شود وجود ندارد. بنابراین، تصویری که برخی از افراد از مجرم طرد شده اجتماعی می بینند، تصور نادرستی از فردی است که به مواد مخدر یا الکل معتاد می شود. برای درک بهتر مقاله چرا معتاد می شویم پیشنهاد می شود.
۱-تکانشگری یکی از صفات شخصیت افراد معتاد
تکانشگری به معنای انجام اعمال بدون تفکر درباره آن ها است. یک فرد تکانشگر معمولا به صورت عجولانه و بدون فکر درباره عواقب فورا دست به انجام کار می زند. تمایل دارد که بر اساس انگیزه عمل کند تا فکر. افرادی که بیش از حد تکانشی هستند، به نظر می رسد قادر به مهار واکنش های فوری خود نیستند یا قبل از اقدام فکر می کنند.
افراد تکانشی از صبر کردن برای انجام کارها خسته می شوند. توجه کافی ندارند و فاصله بین به ذهن رسیدن ایده و عملی کردن آن در این افراد بسیار کوتاه است. از نشانه های تکانشی بودن افراد عدم تحمل ایستادن در صف، عدم تحمل نوبت برای بازی و … را می تواند برشمرد.
فقدان کنترل تکانه ممکن است با برخی اختلالات عصبی مانند اختلال نقص توجه بیش فعالی (ADHD) همراه باشد. قمار، دزدی، رفتار پرخاشگرانه نسبت به دیگران و گرایش به اعتیاد می تواند از نشانه های افراد تکانه ای باشد.
چنین اختلالاتی می تواند تأثیر منفی عمیقی بر کیفیت زندگی داشته باشد که گرفتاری در دام اعتیاد یکی از این مشکلات است، اما استراتژی های روان درمانی زیادی وجوددارد که می تواند این مشکل درمان نماید.
۲-هیجان طلبی شدید
انسان های امروزی به دلیل دردسترس بودن تمام نیازهای اولیه شان،تا حد زیادی احساس کسالت و رخوت می کنند. در گذشته انسان ها برای به دست آوردن غذا و … تلاش زیادی می کردند و خطرات زیادی را متحمل می شدند. این احساس هیجان خواهی برای رفع نیازهای اولیه برای بقا، در زندگی امروزی وجود ندارد.
همه افراد تا حدودی نیاز به احساس هیجان دارند امابرخی میزان بالای آن رامی طلبند. شخصیت و اعتیاد به هم مرتبط هستند. افرادی که عاشق ریسکپذیری و هیجانجویی هستند و دائماً به دنبال افزایش آدرنالین از طریق تجربیات جدید و خطرناک هستند، ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلال شخصیت اعتیاد آور باشند.
شرکت در مهمانی ها، سفرهای جدید، ورزش های پرشور و هیجان، ملاقات با افراد جدید و داشتن چندین شریک جنسی برای این افراد لذت بخش است. تجربه کردن فعالیت های جدید، تست کردن مزه های متفاوت، علاقه داشتن به کشف احساسات جدید از طریق مصرف مواد و کنجکاوی درباره آن می تواند زمینه ساز اعتیاد باشد.
۳-لذت طلبی شدید
یکی دیگر از ویژگی های افراد مستعد اعتیاد، لذت طلبی شدید است. آن ها همیشه دوست دارند بالاترین سطح لذت از همه چیر را تجربه کنند. آنها به دنبال افزایش لذت از فعالیت های خود هستند.
این احساس ممکن است ناشی از سطوح طبیعی بالای دوپامین مغز باشد که باعث میشود آنها نسبت به اثرات آن حساسیت کمتری داشته باشند و برای احساس لذت به تجربههای مداوم و شدیدتری نیاز داشته باشند. این ممکن است باعث شود که آنها در زندگی آزمایش مواد اعتیادآور را آغاز کنند. متن کامل درباره ویژگی های مهم افراد مستعد اعتیاد را بخوانید.
باورهای نادرست درباره ی دلایلی که منجر به اعتیاد فرد می شود
اعتیاد اگرچه مقوله ای بسیار گسترده و شایع است اما، سطح آگاهی افراد و خانواده ها درباره دلیل گرایش به اعتیاد، بیماری و ترک آن کم است و این ناآگاهی باعث باورها و اعتقادات غلط در این زمینه می شود.نوع نگرش اشتباه خانواده ها به اعتیاد و ترک آن، هم در علت اعتیاد و هم در مرحله بیماری و ترک تاثیر گذار است و می تواند منجر به بروز اشکالاتی در پروسه ترک بیمار شود.در ادامه برخی از مهمترین باورهای غلط و شایعات درباره اعتیاد بررسی می شود.
۱-دخالت ژنتیک در اعتیاد و درمان ناپذیری
اگرچه ژنتیک می تواند در گرایش به اعتیاد تاثیر گذار باشد اما، برخی براین باورند که درصورتیکه پدر یا مادر گرفتار اعتیاد باشد به این معنی است که فرزند نیز معتاد خواهد شد، و این باور باعث تسلیم اعتیاد شدن و عدم اقدام برای ترک می شود.
۲-اعتیاد نشانه مشکلات شخصیتی
نداشتن مهارت های مقابله ای برای مقابله با عوامل استرس زا، هیجان طلبی و تعارض و فشارخانوادگی می تواند زمینه ساز اعتیاد باشد اما انگیزه و تمایل قلبی و اراده مهمترین عامل اعتیاد است. هیچکدام از این مشکلات به طور صد در صدی عامل اعتیاد نیست مگر اراده خود فرد.
۳-بی ضرربودن برخی مواد و سیگار کشیدن
عدم آگاهی کامل و نداشتن اطلاعات درست درباره مواد اعتیاد آور باعث این شده است که برخی بر یان باور باشند که برخی از مواد نظیر تریاک، تنباکو یا علف اعتیاد آور نیست یا عوارض کمتری نسبت به سایر مواد دارند. همین باور غلط باعث وابستگی پایدار مردم به این مواد می شود.
سیگار کشیدن مانند اعتیاد دشوار نیست اما سیگار نیز عوارض و مشکلات سلامتی زیادی در پی دارد و ترک آن در طولانی مدت بسیار سخت است همچنین می توان زمینه ساز اعتیاد به مواد باشد.
مصرف مواد، اگرچه به صورت نا منظم و در فاصله های طولانی مدت باشد، باز هم می تواند منجر به وابستگی و اعتیاد شود.
۴-ترک بدون نیاز به مراقبت های پزشکی
خانواده های افراد معتاد بر این باورند که اگر فرد بخواهد و اراده کند می تواند بدون نیاز به مراقبت پزشک یا دارو درمانی، فرایند ترک را خودش به تنهایی تحمل کند. باید به یاد داشته باشید که ترک برخی از مواد، به دلیل تاثیرات روانی شدید علاوه بر مراقبت پزشکی، نیازمند روان درمانی نیز هست.
۵-ازدواج برای ترک
برخی از خانواده ها، برای ترک دادن فرزند، برای او تشکیل خانواده می دهند و معتقدند کسی که ازدواج کند برای حفظ زندگی و خانواده خود نیاز به تلاش و کار دارد و همین باعث بیرون آمدن از فکر اعتیاد و مصرف مواد می شود.
۶-دوستان ناباب مقصر اعتیاد
دوستان و همسالان نقش بسیار پررنگی در مصرف مواددارند. در سنین نوجوانی و جوانی، افراد تحت فشار شدید همسالان است و نیازمند تایید شدن از طرف همسالان و دوستان است. اما اراده و خود فرد، مسئولیت خطا و اشتباهات زندگی خود را بر دوش می کشد
راه کارهای عملی که می تواند به فردی که مستعد اعتیاد است کمک کند
اگرچه سوء مصرف مواد اغلب با داشتن یک شخصیت اعتیاد آور مرتبط است، اما تمام افرادی که چنین صفاتی را در خود می بیننند معتاد نمی شوند. برخی از این افراد به دنبال درمان این ویژگی ها هستند. تعداد بالایی از افرادی که به دنبال درمان شخصیت اعتیاد آور هستند از شرایط بهداشت روانی زمینه ای دیگر نیز رنج می برند. خوشبختانه برنامه های سرپایی فشرده برای ارزیابی و تهیه یک برنامه درمانی بر اساس نیازهای بهبودی خاص طراحی شده است.
برخی از این اقدامات درمانی در ادامه توضیح داده می شود.
۱-افزایش آستانه تحمل ناراحتی و درد
یکی از دلایلی که افراد برای گرایش به اعتیاد خود بیان می کنند رها شدن از غم و رنج مشکلات و سختی های زندگی است. تحمل دشواری ها در افراد مختلف متفاوت است، برخی از افرادی که سطح تحمل پایینی در رنج و سختی ها دارند برای گذار از شرایط سخت زندگی، دست به مصرف مواد یا الکل می زنند تا هر چند زمان اندک، بتوانند با مسائل کنار بیایند.
حالت هایی مانند افسردگی، عصبانیت،اضطراب، دستپاچگی و اعتیاد همگی علائم کم تحملی نسبت به درد و ناراحتی است. تصمیمات و اقداماتی که برای اجتناب از ناراحتی در کوتاه مدت حتی وقتی در دراز مدت به صلاحتان است انجام می دهید نشان دهنده تحمل کم شما است.
برای مثال وقتی می دانید ورزش برای کمر درد شما خوب است، برای کاهش کلسترول یا دیابت شما مفید است و نمی توانید خود را راضی به انجام آن کنید این نشان از عدم تحمل دشواری و ناراحتی شما است.
دقیق درس نخواندن، دقیق نبودن در مسائل کوچک و نیز عدم انجام تمرین های رتفار درمانی عقلانی هیجانی که می تواند در دراز مدت به صلاح شما باشد نیز از همین علائم است.
راهکار برای افزایش سطح تحمل
بالابردن سطح تحمل می تواند کمکی به کم کردن شانس اعتیاد بکند. پس وقتی این نشانه ها را در خود دیدید، روی این مسائل بیشتر کار کنید تا علاوه بر افزایش سطح تحمل شما، دستاوردهای سلامتی و رفاه بیشتری در آینده برای شما به همراه داشته باشد.
رفتار درمانی عقلانی هیجانی یک درمان انسانگرا است و استدلال و توان تفکرو تعقل را به شما گوشزد می کند. با دقت به هزینه ها و خسارات ناشی از عدم تحمل توجه کنید و عاقلانه فکر کنید.
باورهای نادرست و نامعقول خود را که در تحمل کم شما نقش دارند بیابید و ثبت کنید و آن ها را زیر سوال ببرید. مثلا اگر شما تحمل رد شدن خواسته هایتان توسط دیگران را ندارید باید این سوال را از خود بپرسید که آیا تا به حال نشده که خواسته من رد شده باشد؟ اگر شده، من هنوز زنده ام و در حال یک زندگی روزمره عادی هستم، پس اگر چه ناراحت شدم و خواسته ام نرسیده ام اما آن را تحمل کردم.
سپس باورهای عاقلانه جدیدی برای تحمل ناراحتی خود بسازید. مثلا درباره باور بالا می توانید بگویید ای کاش می شد مردم تمام خواسته های مرا برآورده کنند اما این غیر ممکن است ولی من می توانم صبر کنم یا عدم قبول خواسته هایم توسط دیگران را تحمل کنم و خود برای به دست آوردن آن خواسته تلاش کنم.
سپس این باورهای جدید را در زندگی خود به کار بگیرید و به جای پناه بردن به مواد و سعی در فراموش کردن شکست ها و ناراحتی های خود، عاقلانه با آن ها روبرو شوید و طوری زندگی کنید که باروهای عاقلانه شما، آستانه تحمل شما را بالاتر ببرد.سعی کنید باورهای عاقلانه را به صورت رفتارهای عقلانی نشان دهید و به صورت مستمر و مدام مواظب بازگشت باورهای غلط خود باشید.
۲-تحمل بی حوصلگی و رسیدن به آن
بی حوصلگی و افسردگی ناشی از آن یکی از دلایل بازگشت به اعتیاد است. هر بار بی حوصلگی به سراغتان بیایید امکان این وجود دارد که برای رفع بی حوصلگی دست به مصرف حداقل یکبار مواد بزنید.
برای رفع بی حوصلگی ابتدا باورهای غلط درباره بی حوصلگی خود را بیابید. باورهای مانند اینکه زندگی همه سرشار از نشاط است ولی زندگی من کسل کننده است. یا این باور که من لایق زندگی بهتری هستم یا اینکه هرگز نباید بی حوصله شوم.
واکنش درست به بی حوصلگی مهارتی است که باید آموخته و تمرین شود. برای این کار پس از ثبت باورهای نادرست درباره بی حوصلگی لازم است هر کدام را مانند تمرین قبل زیر سوال ببرید و منطقی پاسخگویی کنید. برای مثال باور نادرست زندگی دیگران مانند من کسل کننده نیست؟ سوال: از کجا می دانید و مطمئن هستید که زندگی دیگران نیز در زمان هایی کسل کننده و خسته کننده نیست؟ باور درست: زندگی دیگران ممکن است بهتر از من باشد. ممکن است عدالت نباشد اما آیا با غر زدن و شکایت زندگی من درست می شود یا باید کاری دیگری انجام دهم؟ آیا مصرف مواد می تواند زندگی من را به سوی بهتر شدن تغییر دهد؟ چه فعالیت بی ضرر و حتی مفیدی می توان انجام داد که از بی حوصلگی خارج شوم؟
سپس با انجام برخی از فعالیت هایی که به آن اشاره می شود می توانید بر بی حوصلگی خود غلبه کنید. ورزش، فیلم دیدن، آواز خواندن، بازی های آنلاین از فعالیت های بی ضرر هستند. یادگرفتن یک مهارتی که چندین بار به آن فکر کردید اما فرصت نشد شروع کنید یک فعالیت مفید در جهت رشد و همچنین پرکردن اوقات فراغت شما است. آموزش موسیقی، صحبت کردن با دوستن، پیاده روی، مطالعه و … از فعالیت های این چنینی هستند.
در این مطلب سعی شد ویژگی های مهم افراد مستعد به اعتیاد بیان شود، در صورت هر گونه ابهام یا نیاز به درمان خود یا دیگر عزیزانتان کلینک ترک اعتیاد طلوعی دوباره، در تمام مراحل ترک با پیشرفته ترین امکانات و تجهیزات پزشکی برای درمان اعتیاد همراه شما است.
سمیه هاشمی هستم و بیش از سه سال است که در زمینه ترک و درمان اعتیاد به تولید محتوا میپردازم. به تولید محتوا، به ویژه در حوزه سلامت، علاقهمندم. در دنیای امروز نمیتوان تنها به شعار «محتوا کینگ است» اکتفا کرد؛ بلکه محتوای با کیفیت، مستند و همراه با ارائهای جذاب میتواند تاثیر واقعی را داشته باشد و تبدیل به «پادشاه» گردد.