چرا معتاد می شویم؟ ۳ ویژگی مهم مستعد اعتیاد

این مطلب ترجمه و خلاصه ویدئوی مصاحبه آقای هیوبرمن با آنا لمبکی، استاد دانشگاه استنفورد و متخصص حوزه اعتیاد می باشد. لمبکی، نویسنده کتاب تحسین‌شده “دوپامینیشن“، در این مصاحبه به بررسی تعادل بین لذت و درد در مغز انسان می‌پردازد و توضیح می‌دهد که چگونه این تعادل در ایجاد و ترک اعتیاد نقش دارد.

چطور معتاد می شویم

خانم لمبکی توضیح می‌دهد که لذت و درد هر دو توسط یک بخش مغز کنترل می‌شوند و رابطه‌ی آنها شبیه یک الاکلنگ است.

وقتی فعالیتی را که لذت‌بخش است انجام می‌دهیم، الاکلنگ به سمت لذت متمایل می‌شود و درد کاهش می‌یابد. اما به محض توقف آن فعالیت، درد شروع به افزایش می‌کند. این آگاهی ناخودآگاه باعث می‌شود که فرد تمایل به ادامه‌ی فعالیت لذت‌بخش داشته باشد تا از درد جلوگیری کند، که این می‌تواند به اعتیاد منجر شود.
برای جلوگیری از اعتیاد، لمبکی توصیه می‌کند که باید تعادل بین درد و لذت را حفظ کنیم. به این معنی که پس از انجام یک فعالیت لذت‌بخش، مدتی از آن فاصله بگیریم و اجازه دهیم درد طبیعی بروز کند تا تعادل برقرار شود. او تاکید می‌کند که این تعادل باید همواره حفظ شود تا از زیاده‌روی و ایجاد اعتیاد جلوگیری شود.

مثال بزنیم:
تصور کنید در یک روز، نشسته‌اید و مشغول مصرف مواد مخدر هستید. این فعالیت باعث می‌شود که شما احساس خوبی داشته باشید، به طوری که هر بار مصرف، لذت شما بیشتر و بیشتر می‌شود و احساس نارضایتی یا درد کمتر و کمتر.

نکته جالب این است که ذهن ما به صورت ناخودآگاه می‌داند که به محض متوقف کردن مصرف مواد، لذت پایان می‌یابد و ممکن است احساس نارضایتی یا درد شروع شود. این آگاهی ناخودآگاه باعث می‌شود که تمایل داشته باشید مواد بیشتری مصرف کنید تا از آن احساس ناخوشایند جلوگیری کنید.

به همین دلیل، وقتی شما مصرف مواد را متوقف می‌کنید، به محض اینکه مصرف را کنار می‌گذارید، احساس نارضایتی شروع به افزایش می‌کند. ذهن ما به این موضوع آگاه است و به صورت ناخودآگاه تلاش می‌کند که این لذت را طولانی‌تر کند. این چرخه می‌تواند منجر به اعتیاد شود، زیرا ما همیشه تلاش می‌کنیم تا از درد جلوگیری کنیم و لذت را ادامه دهیم.

نکته‌ی جالبی که لمبکی و هیوبرمن به آن اشاره می‌کنند، این است که مکانیزم پشت اعتیاد، فارغ از نوع ماده یا فعالیت، تقریباً یکسان است. چه مصرف مواد مخدر باشد و چه استفاده از شبکه‌های اجتماعی، همگی به دلیل عدم تعادل بین لذت و درد به وجود می‌آیند.

در نهایت، لمبکی بر اهمیت حفظ تعادل بین لذت و درد در زندگی روزمره تأکید دارد و توصیه می‌کند که به جای زیاده‌روی در فعالیت‌های لذت‌بخش، فضا و زمانی برای تجربه درد طبیعی ایجاد کنیم تا از اعتیاد پیشگیری کنیم.

یک نکته جالبی که اینجا مطرح می‌شود این است که همه افراد می‌توانند معتاد شوند. یعنی هیچ‌کس نیست که کاملاً مصون از اعتیاد باشد. اما نکته مهم این است که برخی از اعتیادهایی که ما داریم از نظر جامعه به عنوان اعتیادهای مثبت شناخته می‌شوند و جامعه به این افراد پاداش می‌دهد. به عنوان مثال، فردی که به کار کردن و پول درآوردن معتاد است، از نظر جامعه ارزشمند است و جامعه به او پاداش می‌دهد. در حالی که فردی که به مواد مخدر معتاد است، چون این عمل از نظر جامعه ارزشمند نیست، ممکن است از سوی جامعه طرد شود یا با فاصله‌گیری مواجه شود.

با این حال، حتی اعتیاد به کار هم می‌تواند مضر باشد. این به این معنی نیست که اعتیاد به کار خوب است، بلکه به این معناست که جامعه به این نوع اعتیاد یک جایزه اجتماعی می‌دهد.

در ادامه این بحث، آقای هیوبرمن از خانم لمبکی، که مدت‌ها با افراد معتاد کار کرده است، پرسشی جالب می‌پرسد: عجیب‌ترین اعتیادی که تاکنون دیده‌اید چه بود؟ خانم لمبکی پاسخ می‌دهد که فردی را می‌شناخت که به آب معتاد بود و این اعتیاد به حدی بود که نهایتاً منجر به مرگ او شد. این مثال به خوبی نشان می‌دهد که هر چیزی می‌تواند منجر به اعتیاد شود و هر انسانی پتانسیل این را دارد که به چیزی معتاد شود.

چه وقت میگوییم کسی دچار اعتیاد است؟

زمانی، اعتیاد تنها به الگویی اطلاق می شد که کسی مصرف کننده ی مواد مخدر باشد. امروزه سازمان جهانی بهداشت در طبقه بندی بین المللی بیماریها به جای اصطلاح وابستگی به مواد واژه ی «سندرم وابستگی را قرار داده است. بنابراین هر رفتاری که ویژگی های زیر را داشته باشد، اعتیاد محسوب میگردد.

1. پیشروی
2. اشتغال ذهنی
3. احساس عدم کنترل
4. ادامه یافتن به رغم اثرات منفی

مثلا کسی که دچار وابستگی به تریاک است قطعاً در طول زمان مقدار و دفعات مصرف او افزایش یافته است. ذهن او درگیر تهیه و مصرف مواد است تلاش او برای مصرف کنترل شده و گهگاه با شکست مواجه می شود و به رغم مشکلات مالی، قانونی خانوادگی و…. همچنان به این رفتار مصرف تریاک ادامه می دهد. همین الگو ممکن است نه در مصرف مواد بلکه در امور دیگری در بعضی افراد دیده شود. مثلاً یک مدیر ظاهراً موفق که مدام ساعات کاری و حیطه ی فعالیتش را افزایش میدهد هیچگاه – حتی در حین غذا خوردن یا در یک سفر تفریحی – از درگیری با کارش دست نمیکشد. به رغم بیماری های جسمانی متعدد مثل فشار خون بالا و زخم گوارشی و کمر درد و پیشنهاد پزشکان مبنی بر کم کردن فشار کاری همچنان به همان شدت درگیر کار است و به هیچ وجه نمی تواند کنترلی بر این رفتارش داشته باشد. دچار اعتیاد به کار است.

با فردی را در نظر بگیرید که روابط جنسی او مدام در حال گسترش است. با شرکای جنسی متعدد ارتباط برقرار میکند و همچنان ولع تجربه ی جنسی با دیگران را دارد درگیری ذهنی اش با مسائل جنسی آن قدر زیاد است که در اغلب روابط شغلی، رفت و آمدهای فامیلی و ملاقات ها دچار درگیری با پیشنهاد رابطه ی جنسی است تا جایی که خود گهگاه تلاش میکند تا خود را محدود کند ولی شکست میخورد و به رغم ایجاد مشکلات اجتماعی خانوادگی قانونی و… همچنان درگیر این الگو باقی می ماند دچار اعتیاد جنسی است. پس تنها مصرف یک ماده ی شیمیایی نیست که ملاک تشخیص ما برای اعتیاد است. گاهی رفتارهای بالقوه طبیعی مثل رفتار جنسی یا بالقوه مفید (مثل کار کردن استفاده از اینترنت استفاده از پیام کوتاه و … می توانند به سبکی معتاد گونه تغییر و تحول یابند که در این صورت اعتیاد محسوب می شوند.

ویژگی‌های مستعد اعتیاد

انسان موجودی است با چهار بُعد: بعد زیست شناختی، بُعد روان شناختی، بُعد جامعه شناختی و بُعد معنا شناختی. بنابراین هر پدیده ی مربوط به انسان را لازم است از این چهار بُعد تحلیل کنیم. اما ویژگی های هستند که فرد را نسبت به سایر علل های مستعد اعتیاد می کند.

ویژگی اول تکانشگری یا (impulsivity):

وقتی که یک کاری را شما خیلی عجولانه انجام می­دهید بدون این که به نتایج یا پیامدهای آن فکر کنید در واقع این یک نوع تکانشگری می باشد. مثلاً خانم لمبکی توضیح می­دهد می­گوید بعضی از آدم­ها هستند که بین یک ایده­ای که به ذهن­شان می­رسد تا عمل کردن آن ایده هیچ فاصله­ای نمی­اندازند. این آدم­ها که به معنای آدم­های ایمپالسیو هستند، افرادی که این ویژگی را دارند خیلی مستعد اعتیاد به هر چیزی هستند.

ویژگی دوم نیاز به هیجان:

ویژگی دومی که این آدم­ها دارند این است که زندگی عادی برای آن­ها خیلی حوصله­سربر یا خیلی بورینگ است. این افراد نگاه می­کنند به اطراف­شان می­گویند این چیزهایی که اطراف من در جریان است اصلاً هیجان­انگیز نیستند، من همیشه نیاز دارم یک ماکسیممی از لذت را ببرم، یک هیجانی داشته باشم. همین ویژگی باعث می­شود که بعضی­‌ها معتاد شوند به چیزهای مختلف از جمله اعتیاد به مصرف مواد.

حالا نکته خیلی جالبی که خانم لمبکی می­گوید این است که اصلاً در جامعه مدرنی که ما زندگی می­کنیم، آدم­ها حق دارند که حوصله­شان سر برود. چون اکثر نیازهای ما برای بقا به آن جواب داده شده است. ده هزار سال پیش، چه می­دانم یک نفر زندگی می­کرده برای این که بقا داشته باشد نیاز بوده که برود بیرون و دنبال غذا بگردد، شکار کند، جمع کند یا هر چیز دیگری. خب ولی الان اکثر نیازهای ما برای بقا به سادگی برای ما در دسترس است. حتی آن قشری که از لحاظ مالی هم خیلی بالا نیستند یا مشکل مالی دارند به نسبت آدم­­هایی که دویست سال پیش داشتند زندگی می­کردند وضعیت زندگی­شان خیلی بهتر است درواقع کارهایی که ما می­کنیم خیلی ربطی به بقای ما ندارد یعنی مثلاً اگر من می­روم اورست را فتح می­کنم، یک کاری است که خیلی ربطی ندارد، این را تصنعی خود ما ایجاد کردیم. این ساختگی است.

ویژگی حوصله سر بر بودن

سومین ویژگی این است که این آدم­ها همیشه دوست دارند که ماکسیمم لذت را از یک چیزی ببرند، یعنی همیشه دوست دارند یک کاری را که دارند انجام می­دهند، هر دفعه بیشترین لذت را از آن ببرند و این هم یک چیزی است که می­تواند باعث اعتیاد شود چون همیشه باید یک لایه­ای اضافه بکنید که بیشتر لذت ببرید و این می­تواند باعث اعتیاد شود.

آنا لمبکی به ویژگی سوم افراد مستعد اعتیاد اشاره می‌کند: تمایل به تجربه بیشترین لذت از هر فعالیت. این افراد دائماً به دنبال افزایش لذت از فعالیت‌ها هستند و همین امر می‌تواند به اعتیاد منجر شود، زیرا آنها برای تجربه لذت بیشتر، نیاز به انجام فعالیت‌ها به شکل مداوم و شدیدتر دارند.

لمبکی در این زمینه تعریف جالبی از اعتیاد ارائه می‌دهد که به سادگی بیان می‌کند: “اعتیاد، محدود کردن تدریجی چیزهایی است که به ما حس لذت می‌دهد.” این تعریف به این معناست که وقتی به یک یا چند مورد خاص اعتیاد پیدا می‌کنیم، توانایی لذت بردن از دیگر جنبه‌های زندگی را به تدریج از دست می‌دهیم. در واقع، اعتیاد باعث می‌شود که تنها از چیزهایی خاص لذت ببریم و دیگر جنبه‌های زندگی برای ما بی‌معنی شود.

این توضیحات لمبکی نشان می‌دهد که چرا حفظ تعادل و کنترل تمایل به تجربه لذت‌های بیش از حد اهمیت دارد. عدم تعادل و تمایل به بیشینه‌سازی لذت می‌تواند به سرعت منجر به اعتیاد شود و باعث شود که فرد از دیگر لذت‌های زندگی غافل بماند.

چگونه اعتیاد را ترک کنیم؟

خانم لمبکی در این قسمت تعریف جالبی می کند، به زبان ساده می گوید اعتیاد یعنی محدود کردن تدریجی چیزهایی که به ما حس لذت می دهد. یعنی اگر ما به مواد یا هر چیز دیگری اعتیاد پیدا کنیم، لذت را فقط به آنها محدود می کنیم، سایر چیزها دیگر به ما لذت نخواهد داد.

 بعد از این که اعتیاد پیدا می کنیم به یک چیز یا چندتا مورد خاص باعث می­شود که من فقط از آن­ها بتوانم لذت ببرم، از چیزهای دیگر زندگی خود نتوانم لذت ببرم.

سوال اصلی که فکر کنم خیلی از ماها داریم این است که چگونه ما این اعتیاد را ترک کنیم یا اعتیاد را بشکنیم؟ خانم لمبکی توضیح می­دهد برای این که بتوانیم این سطح دوپامین را در بدن خودمان دوباره ریست کنیم و به حالت طبیعی برگردانیم، نیاز دارد که حداقل سی روز ما با آن در ارتباط نباشیم. توضیح می­دهد و می­گوید در ده روز اول که معمولاً یک ماده یا هر چیز دیگری که آن به اعتیاد داریم را می­گذاریم کنار، این ده روز سخت­ترین قسمت کار است. خیلی­ها بی­خوابی دارند، خیلی­ها اضطراب دارند در اعتیادهای شدیدتر( اعتیاد به مواد مخدر ) بدن دردهای خیلی شدید دارند. خیلی مهم است که ابتدا سختی ده روز اول را تجربه کنید. سپس بین روز دهم تا بیستم کم کم کم کم خورشید را شما دوباره می­بینید، نور را شما می­بینید کم کم یکسری اتفاقات مثبتی برای شما می­افتد. بین روز بیستم تا سی­ام یعنی آخرین ده روز، کم کم آن دوپامین شما، آن پترن دوپامین­تان، آن base و پیک و این­ها، کم کم شکل عادی را به خود می­گیرد و باعث می­شود که شما کم کم بتوانید از چیزهای عادی هم لذت ببرید. شما می­توانید کم کم  از یک نوع قهوه­ای هم که می­خورید مثلاً لذت ببرید. پس برای این که بخواهیم اعتیاد را ترک بکنیم ما یک پروسه حداقل سی روزه نیاز داریم.

عادات رفتاری موثر در پیشگیری و ترک اعتیاد

1. بگذار حوصله‌ات سر برود

در دنیای مدرن، ذهن ما نیاز دارد تا حوصله‌سربردن را تجربه کند تا بتواند داده‌ها را پردازش کرده و خلاقیت و ایده‌های جدیدی پیدا کند. ذهن ما باید یک فضای خالی داشته باشد که بتواند داده­ها را پردازش کند، ما به این فضای خالی نیاز داریم. خانم لمبکی می‌گوید که باید به خودمان اجازه دهیم حوصله‌مان سر برود، زیرا بسیاری از ایده‌ها و خلاقیت‌ها در این لحظات به ذهن ما می‌رسند. به‌جای انتظار برای پیدا کردن انگیزه یا “پشن”، باید به اطراف خود نگاه کرده و کارهای موجود را انجام دهیم. این کارها نیازی نیست که خیلی بزرگ و مهم باشند، بلکه حتی وظایف ساده‌ای مثل بردن آشغال‌ها یا شستن ظرف‌ها هم می‌تواند مفید باشد. انجام این وظایف کوچک به تعادل ذهنی و کارایی ما کمک می‌کند و باعث می‌شود تا بتوانیم بهتر با چالش‌های روزمره کنار بیاییم و احتمال اعتیاد به چیزهای مختلف کاهش یابد. همچنین، لمبکی پیشنهاد می‌کند به‌جای تمرکز بر اهداف بلندمدت، روی کارهایی که می‌توانیم در طول ۲۴ ساعت انجام دهیم، تمرکز کنیم. این رویکرد کمک می‌کند تا ذهنمان آرام‌تر و متمرکزتر باشد و بهبود مدیریت زندگی را تجربه کنیم.

2. اهمیت کلاس های NA در ترک اعتیاد

یکی از عوامل مهم در کمک به ترک اعتیاد و جلوگیری از بازگشت به آن، عضویت در یک اجتماع یا گروه حمایتی است. دکتر هیوبرمن و خانم لمبکی توضیح می‌دهند که افراد مبتلا به اعتیاد، به خصوص اعتیادهای شدید، از شدت لذت و افزایش دوپامین لذت می‌برند و به همین دلیل به سختی می‌توانند از مواد مخدر فاصله بگیرند. عضویت در گروه‌های حمایتی مانند گروه‌های ۱۲ قدمی (NA) به این افراد کمک می‌کند تا با جایگزین کردن دوپامین از فعالیت‌های گروهی به جای مواد مخدر، راحت‌تر اعتیاد خود را کنار بگذارند. افراد مبتلا به اعتیاد به مواد مخدر عادت کرده‌اند که از طریق مصرف مواد، بیشترین لذت و بالاترین سطح دوپامین را تجربه کنند. به همین دلیل، هنگامی که این افراد در تلاش برای ترک اعتیاد هستند، به دنبال جایگزینی برای این تجربه شدید دوپامین هستند. خانم لمبکی توضیح می‌دهد که یکی از دلایل اصلی که این افراد به شدت درگیر گروه‌های حمایتی یا اجتماعات ترک اعتیاد می‌شوند، این است که این گروه‌ها به آنها کمک می‌کنند تا دوپامینی که قبلاً از مواد مخدر دریافت می‌کردند را در اینجا جایگزین کنند. این فرآیند جایگزینی به آنها کمک می‌کند تا راحت‌تر از اعتیاد فاصله بگیرند و پایداری بیشتری در مسیر ترک داشته باشند.

3. اهمیت راست‌گویی و صداقت در پروسه ترک اعتیاد

یکی از نکات مهم در ترک اعتیاد، راست‌گویی و صداقت است. خانم لمبکی توضیح می‌دهد که صداقت با خود و دیگران می‌تواند به شدت در فرآیند ترک اعتیاد موثر باشد و حتی آن را ضروری می‌داند.

زمانی که فردی به ماده‌ای اعتیاد پیدا می‌کند، ارتباطات طبیعی بین بخش‌های مختلف مغز مختل می‌شود. این اختلال موجب می‌شود که فرد دید واقعی نسبت به خود و محیط اطرافش نداشته باشد و بسیاری از واقعیت‌ها را انکار کند. اما وقتی فرد اعتراف می‌کند که به چیزی اعتیاد دارد و این مشکل را پنهان نمی‌کند، این راست‌گویی و صداقت باعث می‌شود که ارتباطات مغزی دوباره بهبود پیدا کنند و فرد دید واقعی‌تری نسبت به وضعیت خود و اطرافش پیدا کند.

خانم لمبکی همچنین توضیح می‌دهد که صداقت با دیگران نیز اهمیت زیادی دارد. وقتی فردی با دیگران روراست باشد، اعتماد بیشتری از سوی دیگران کسب می‌کند و این اعتماد به ایجاد روابط عمیق‌تر و موثرتر کمک می‌کند. این روابط می‌توانند جایگزینی برای دوپامینی باشند که فرد قبلاً از طریق مواد مخدر تجربه می‌کرد. به این ترتیب، ارتباطات صحیح و موثر با دیگران می‌تواند به طور مستقیم به پروسه ترک اعتیاد کمک کند.

ترک اعتیاد در منزل یا خانه

ترک اعتیاد در منزل را نباید با ترک خودسرانه یکی دانست. گاهی افراد معتاد با نظارت پزشک، در منزل ترک اعتیاد می‌کنند. بنابراین، ترک اعتیاد در منزل تحت نظر پزشک، مشکلی برای فرد ایجاد نمی‌کند.

ترک اعتیاد خودسرانه

ترک اعتیاد خودسرانه به معنای تصمیم به ترک بدون نظارت پزشک متخصص است. اگرچه نمونه‌های موفقی وجود دارد، اما هیچ آمار دقیقی در مورد میزان موفقیت و عوارض جسمی و روانی آن‌ها نداریم.
در نظر داشته باشید، میزان موفقیت در ترک اعتیاد به چگونگی سم‌زدایی و میزان فشاری که بر جسم وارد می‌شود، بستگی دارد. بدن گاهی در برابر خماری واکنش های بسیار شدیدی از خود بروز می دهد، این فشار زیاد ممکن است بعد از مدتی خود را به شکل های گوناگون نشان بدهد که همین امر می تواند باعث لغزش و برگشت به مصرف بشود.

شناخت زبان بدن و واکنش‌های روانی در پروسه ترک اعتیاد اهمیت دارد. تجربه ما در کلینیک طلوعی دوباره نشان داده است که افرادی که به صورت خودسرانه ترک می‌کنند، اختلالات بعد از ترک آن‌ها شدیدتر و طولانی‌تر است. اختلالات خواب، افسردگی، پرخاشگری و دیگر مشکلات پس از ترک، در افرادی که بدون نظارت پزشک اقدام به ترک کرده‌اند، بیشتر و طولانی‌تر خواهد بود.

ترک اعتیاد در کلینیک یا کمپ

بالا بردن احتمال موفقیت در ترک اعتیاد اهمیت زیادی دارد. ابتدا باید روشی را انتخاب کنیم که شانس موفقیت ترک اعتیاد را به حداکثر برساند و این انتخاب می‌تواند زندگی شما را به طور کامل تغییر دهد و شما را به مسیر سلامتی و خوشبختی هدایت کند.

با اینکه ما یک کلینیک ترک اعتیاد هستیم، نمی‌توانیم با قاطعیت بگوییم که ترک اعتیاد در کمپ بهتر است یا در یک کلینیک تخصصی. اما می‌توانیم مقایسه‌ای انجام دهیم. استانداردهای ترک اعتیاد در کلینیک‌ها و کمپ‌ها کاملاً متفاوت است. به عنوان مثال، در کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دوباره، تجهیزات روز دنیا، روانپزشکان و روان‌درمانگران متخصص و خدمات ۲۴ ساعته پرستاری در اتاق‌های تک نفره و دو نفره فراهم است. در حالی که استانداردهای ترک اعتیاد در کمپ‌ها کاملاً متفاوت است. استفاده از تجهیزات پیشرفته و تیم متخصص در محیط حرفه‌ای می‌تواند شانس موفقیت ترک اعتیاد را افزایش دهد. ترک اعتیاد در کمپ‌ها ممکن است این امکانات را نداشته باشد، بنابراین شانس موفقیت کمتر باشد.

لغزش در فرآیند ترک اعتیاد

لغزش یا بازگشت به اعتیاد یکی از چالش‌های مهم در فرآیند ترک اعتیاد است. حتی وقتی که اوضاع خوب پیش می‌رود و به نظر می‌رسد همه چیز تحت کنترل است، بسیاری از افراد دوباره به سمت اعتیاد خود بازمی‌گردند. این مسئله می‌تواند باعث شود که اطرافیان فرد، ترک اعتیاد او را جدی نگیرند و تصور کنند که همیشه به اعتیاد خود بازخواهد گشت.

یکی از دلایل اصلی این لغزش‌ها، عدم تعادل در سیستم دوپامین مغز است. در اعتیادهای شدید مانند اعتیاد به مواد مخدر یا اعتیاد به پورنوگرافی، چرخه دوپامین در مغز به شدت مختل می‌شود. این عدم تعادل می‌تواند باعث شود که حتی پس از ترک طولانی مدت، فرد همچنان در معرض خطر بازگشت به اعتیاد قرار داشته باشد. در چنین مواردی، هرگونه جشن یا بزرگداشت برای ترک اعتیاد می‌تواند خطرناک باشد، زیرا ممکن است فرد را به سوی بازگشت سوق دهد.

یکی دیگر از عوامل مهم در لغزش، trigger یا محرک‌ها هستند. این محرک‌ها می‌توانند شامل افرادی باشند که فرد قبلاً با آنها مواد مصرف می‌کرده است، مکان‌هایی که در آنجا مواد مصرف می‌شده یا حتی موقعیت‌هایی که یادآور مصرف مواد هستند. مشاهده یا مواجهه با این محرک‌ها می‌تواند باعث افزایش کوتاه مدت دوپامین و سپس کاهش شدید آن شود، که این کاهش دوپامین می‌تواند فرد را به سوی مصرف دوباره مواد سوق دهد.

برای جلوگیری از لغزش، بسیار مهم است که فرد از این محرک‌ها دوری کند و محیط اطراف خود را به گونه‌ای تنظیم کند که کمتر با این محرک‌ها مواجه شود. همچنین، حفظ تعادل در زندگی و پرهیز از تلاش برای دستیابی به بیشترین میزان لذت از هر فعالیت، می‌تواند به کاهش خطر بازگشت به اعتیاد کمک کند.

در پایان، آگاهی و شناخت از این عوامل و تلاش برای مدیریت آنها می‌تواند به فرد کمک کند تا فرآیند ترک اعتیاد را با موفقیت به پایان برساند و از لغزش‌های احتمالی جلوگیری کند. این مقاله با هدف ارائه راهکارها و آگاهی‌بخشی درباره لغزش در فرآیند ترک اعتیاد تهیه شده است. امیدواریم که این اطلاعات برای شما مفید واقع شود.